Ανάγνωση σε 2,5′
Το χρόνιο στρες μπορεί να αλλάξει την προσωπικότητα και μπορεί ακόμη και να επηρεάσει την ηθική μας συμπεριφορά. Τόσο το χρόνιο στρες όσο και η κατάθλιψη προκαλούν «συρρίκνωση» σε μέρη του ιππόκαμπου και του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου μας.
Ο προμετωπικός φλοιός δρα σαν ένας «λογικός» εγκέφαλος. Προσαρμόζει τις συναισθηματικές μας απαντήσεις, ασχολείται με την επίλυση προβλημάτων και δραστηριοποιείται κατά τη διάρκεια της ορθολογικής σκέψης.
Υπάρχει ένα συγκεκριμένο τμήμα του προμετωπιαίου φλοιού που λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με τη συμπεριφορά. Η παρορμητικότητα και η τάση για επιθετικότητα και επικίνδυνη συμπεριφορά συνδέονται αντιστρόφως με το μέγεθος αυτής της περιοχής, με λίγα λόγια, όσο μικρότερη είναι, τόσο μεγαλύτερη η επιθετικότητά μας.
Το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και (σε ορισμένες περιπτώσεις κατάθλιψης) να συρρικνώσει αυτή την περιοχή. Εάν το στρες μειώνει πράγματι το μέγεθος αυτής της περιοχής, τότε αυτό μπορεί να εξηγεί τη σύνδεσή του με την επικίνδυνη συμπεριφορά και την παρορμητικότητα.
Τα κύτταρα του εγκεφάλου «μιλούν» μεταξύ τους με τη βοήθεια «χημικών αγγελιοφόρων» γνωστών ως «νευροδιαβιβαστές». Ένας τέτοιος νευροδιαβιβαστής είναι η «Σεροτονίνη».
Αν και η σχέση μεταξύ σεροτονίνης και κατάθλιψης είναι πολύπλοκη, η αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης, υποδηλώνοντας ότι η διαθεσιμότητα σεροτονίνης είναι μικρή στην κατάθλιψη. Ανακαλύπτουμε σταδιακά ότι το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να μειώνει τα επίπεδα σεροτονίνης, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις.
Μια μάλλον εντυπωσιακή μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 έδειξε πως η αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης σε υγιή άτομα τα έκανε να διστάζουν να βάλουν τους άλλους και τους εαυτούς τους σε κίνδυνο όταν μπήκαν στον πειρασμό με ανταμοιβή μετρητών.
Το σε τί βαθμό έγινε αυτό, διαπιστώθηκε ότι εξαρτάται από τη δόση. Αυτό το αξιοσημείωτο εύρημα δείχνει πώς τα επίπεδα σεροτονίνης μπορούν να επηρεάσουν την ηθική κρίση, καθώς το να αποφεύγουμε να κάνουμε κακό σε άλλους συνεπάγεται καλοσύνη και ενσυναίσθηση.
Χρειαζόμαστε περισσότερες μελέτες για να διαπιστώσουμε με ακρίβεια πώς η δυναμική αυτή θα μεταφραζόταν στο πλαίσιο του χρόνιου στρες, αλλά αν τα επίπεδα σεροτονίνης μειώνονται με το χρόνιο στρες, όπως δείχνουν ορισμένες μελέτες, τότε αυτή η ανισορροπία μπορεί να επηρεάσει την ηθική ενός ατόμου, την ενσυναίσθηση, ακόμη και την προσωπικότητά του.
Το συναισθηματικό μας δίκτυο ελέγχεται από τμήματα του «ορθολογικού» προμετωπιαίου φλοιού όταν προσπαθούμε να καταπνίξουμε αρνητικά συναισθήματα. Η ικανότητά μας να το κάνουμε αυτό μειώνεται με το χρόνιο στρες, καθιστώντας μας πιο ανήσυχους και αυξάνοντας την τάση μας να αναπαράγουμε αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα.
Αυτό προσθέτει μια ακόμη αρνητική διάσταση στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε και στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Είναι πιο πιθανό να ελκύουμε την αρνητικότητα γύρω μας και μπορεί να τείνουμε να ερμηνεύουμε τα πράγματα πιο αρνητικά.
Εάν επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα όλων αυτών των μελετών, τότε το χρόνιο στρες ενδεχομένως μας κάνει επιθετικούς, φοβισμένους, ανήσυχους, παρορμητικούς, επικίνδυνους και αναίσθητους προοδευτικά, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ορισμένοι τομείς εργασίας είναι διαβόητοι για τα επίπεδα άγχους και δεν είναι ίσως τυχαίο ότι οι εργαζόμενοι σε αυτούς τους τομείς θεωρούνται παρορμητικοί, επιθετικοί και στερούνται εμπάθειας. Φαίνεται εύλογο ότι αυτή η συμπεριφορά είναι απλά μια αντανάκλαση των επιπέδων στρες που βιώνουν και της σωρευτικής επίδρασης αυτού του στρες στον εγκέφαλο.
Η διόρθωση αυτών των αλλαγών στον εγκέφαλο θα μπορούσε ενδεχομένως να αντιστρέψει τα αρνητικά χαρακτηριστικά και την αρνητική συμπεριφορά σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε όλο τον κόσμο.
Η κόπωση και το στρες είναι έντονα ιδιαίτερα στον εταιρικό, τον ιατρικό, τον στρατιωτικό τομέα κ.ά., και η αρνητική επίδρασή τους στον χαρακτήρα, θα μπορούσε να επηρεάσει την παραγωγικότητα, την λήψη κρίσιμων αποφάσεων, την ομαδική δουλειά καθώς και τη γενική ευτυχία στο χώρο εργασίας.
Οι εξαιρετικά αγχωτικές θέσεις εργασίας συχνά κατηγορούνται για συζυγικά προβλήματα και προβλήματα σε προσωπικές σχέσεις γενικότερα. Η διόρθωση των επιπτώσεων του χρόνιου στρες θα μπορούσε να προσφέρει προστασία από τέτοια φαινόμενα. Οι συνέπειες ενός τέτοιου γεγονότος θα μπορούσαν να είναι τεράστιες.
Παραπομπές
Dr.Storoni, M., MD, Phd. ‘Stress and personality: can stress make you cruel?.’ Web.
