Μπορεί το όνομά του να μάς ξενίζει αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από το βασικό γλυκαντικό στα αγαπημένα μας αναψυκτικά και όχι μόνο,* που σημαίνει ότι μπορεί να το καταναλώνουμε ακόμα και καθημερινά, ή και να το δίνουμε στα παιδιά μας. Τί είναι όμως πραγματικά; Και γιατί θα πρέπει να μάς απασχολεί καν;
Θα ξεκινήσουμε με μία μικρή παρένθεση. Ο σύγχρονος άνθρωπος καταναλώνει 63 κιλά ζάχαρη τον χρόνο σε σχέση με αυτόν πριν από 10.000 χρόνια που κατανάλωνε συνολικά 20 κουταλάκια του τσαγιού ζάχαρη τον χρόνο. Αυτό είναι σχεδόν όση είναι η ποσότητα ζάχαρης σε ένα κουτάκι αναψυκτικού. Η μεγάλη μας αγάπη για κάθετί γλυκό οδήγησε τη βιομηχανία τροφίμων να αναζητήσει κάποια πιο οικονομική λύση από την κοινή και γνωστή σε όλους μας ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο. Έτσι, δημιουργήθηκε το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (High Fructose Corn Syrup HFCS) που στην κυριολεξία.. δημιουργήθηκε. Δεν είναι δηλαδή κάποιο προϊόν που προήθλε από τη φύση και που ο οργανισμός μας ξέρει πως να διαχειριστεί.. δυστυχώς.
Τί είναι όμως το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης και πώς παράγεται; Είναι το αποτέλεσμα εκχύλισης από τα κοτσάνια του καλαμποκιού όπου με μία ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία το άμυλο μετατρέπεται σε σιρόπι καλαμποκιού. Ακολουθεί περαιτέρω επεξεργασία του ώστε να μετατραπεί μέρος της γλυκόζης σε φρουκτόζη, που είναι πιο γλυκιά. Λίγη βασική βιοχημεία θα μάς βοηθήσει να καταλάβουμε περισσότερο: Η κανονική ζάχαρη ζαχαροκάλαμου (σουκρόζη) αποτελείται από δύο δεσμευμένα μόρια σακχάρου – γλυκόζη και φρουκτόζη, σε ίση αναλογία. Τα ένζυμα στο πεπτικό μας σύστημα πρέπει να διασπάσουν την σουκρόζη σε γλυκόζη και φρουκτόζη, που στη συνέχεια απορροφώνται από τον οργανισμό μας. Το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης επίσης αποτελείται από γλυκόζη και φρουκτόζη, όχι σε αναλογία 50-50 αλλά 55-45 φρουκτόζη-γλυκόζη σε μη δεσμευμένη μορφή. Η φρουκτόζη είναι γλυκύτερη από τη γλυκόζη. Έτσι το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης είναι πιο οικονομικό από τη ζάχαρη αλλά και για έναν ακόμη λόγο: εξ’αιτίας των επιδοτήσεων που επιδέχονται οι καλλιέργειες καλαμποκιού από τις κυβερνήσεις κρατών.
Τα προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης είναι πιο γλυκά και πιο οικονομικά από αυτά που παράγονται με ζάχαρη. Επειδή δεν υπάρχει χημική ένωση μεταξύ τους, δεν απαιτείται διαδικασία πέψης από τον οργανισμό μας και έτσι απορροφώνται πολύ πιο γρήγορα και μπαίνουν άμεσα στην κυκλοφορία μας. Η φρουκτόζη κατευθύνεται απ’ευθείας στο συκώτι και προκαλεί μία διαδικασία που λέγεται λιπογένεση (παραγωγή λιπαρών οξέων όπως τα τριγλυκερίδια και η χοληστερόλη) γι’αυτό και είναι η κυρίαρχη αιτία βλάβης στο συκώτι στις ΗΠΑ και προκαλεί μία κατάσταση που λέγεται “λιπώδες ύπαρ” (fatty liver) και που επηρεάζει 70 εκατομμύρια ανθρώπων.
Η ταχέως απορροφώμενη γλυκόζη προκαλεί σημαντικές εκκρίσεις ινσουλίνης-της ορμόνης που αποθηκεύει το λίπος στο σώμα μας. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά του σιροπιού καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης οδηγούν σε αυξημένες μεταβολικές παρεμβάσεις που αυξάνουν την όρεξη, το βάρος, προκαλούν διαβήτη, καρδιοαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, άνοια και άλλα.
Σαν να μην αρκούσαν όλα αυτά, η ελεύθερη φρουκτόζη από το σιρόπι απαιτεί περισσότερη ενέργεια για να απορροφηθεί από το έντερο και εμποτίζει δύο μόρια φωσφόρου από την τριφωσφορική αδενοσίνη ή ATP (την πηγή ενέργειας του οργανισμού μας).
Οι υψηλές δόσεις σιροπιού καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν τρύπες στο έντερο επιτρέποντας σε βλαβερά υποπροϊόντα τοξικών βακτηρίων του εντέρου και μερικώς χωνεμένων προτεϊνών από το φαγητό μας να μπουν στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσουν φλεγμονή που είναι γνωστό ότι είναι αιτία παχυσαρκίας, διαβήτη, καρκίνου, καρδιοαγγειακών νοσημάτων, άνοιας και επιταχυνόμενης γήρανσης. Η φρουκτόζη που βρίσκεται φυσικά στα φρούτα είναι μέρος ενός συστήματος θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών που δεν έχουν τα ίδια βιολογικά αποτελέσματα που έχουν οι δόσεις ελεύθερης υψηλής φρουκτόζης στην ‘ζάχαρη καλαμποκιού’ όπως προσπαθεί να την επικοινωνήσει η βιομηχανία τροφίμων για να απενοχοποιήσει – στο μυαλό μας και μόνο – ένα τόσο αφύσικο και βλαβερό συστατικό που χρησιμοποιείται ευρέως.
Εκτός των παραπάνω το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης έχει κατηγορηθεί για υψηλά επίπεδα υδράργυρου (mercury) που αποτελεί δηλητήριο για τον οργανισμό μας όταν καταναλώνεται σε επίπεδα πάνω από αυτά που προτείνουν οι αρμόδιες αρχές.
Πώς μπορούμε να αποκλείσουμε λοιπόν αυτό το όχι και τόσο αθώο γλυκαντικό από τη διατροφή μας και τη διατροφή της οικογένειάς μας; Την επόμενη φορά που θα δούμε πάνω στη συσκευασία ενός προϊόντος τον όρο σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (high fructose corn syrup) το προσπερνάμε και επιλέγουμε κάτι άλλο. Στην Ελλάδα υπάρχει στις ετικέτες με τις ονομασίες: σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, σιρόπι γλυκόζης, σιρόπι γλυκόζης- φρουκτόζης, αμυλοσιρόπιο.
Επίσης, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα τρόφιμα που περιέχουν αυτό το γλυκαντικό, το πιθανότερο είναι να περιέχουν και άλλα βλαβερά συστατικά και άρα να είναι χαμηλής για την υγεία μας ποιότητας.
*Σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης μπορεί επίσης να βρεθεί σε μείγματα μπισκότων, στα μπισκότα, στις σάλτσες, στα δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, γλυκά, σιροπιαστά γλυκά, κρουασάν, επιδόρπια γιαουρτιού, παγωτά, κέτσαπ, συντηρημένα κρέατα, κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά , έτοιμες σούπες, μπύρες και πολλά άλλα.
Πηγές:
1. Dr. Mark Hyman: ‘DR. Hyman, Mark MD: 5 Reasons High Fructose Corn Syrup Will Kill You’ [http://drhyman.com/blog/2011/05/13/5-reasons-high-fructose-corn-syrup-will-kill-you/#openModal] [18 Οκτωβρίου 2014]
2. Dr. Σύκας Νικόλαος MD, FRCS (Ed): Δείτε τις ετικέτες τροφίμων. Σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης [http://www.nsikas.gr/new/9_Deite-tis-etiketes-trofimwn.-Siropi-glykozhs-froyktozhs]
Leave a Comment