Ανάγνωση σε 4,5′
Όλοι γνωρίζουμε πως η ζάχαρη δεν είναι υγιεινή, ειδικά όταν την καταναλώνουμε σε μεγάλες ποσότητες. Ωστόσο, η καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων που μπορεί να προκληθούν από την κατανάλωση ζάχαρης, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη και χρήση πολλών υποκατάστατων.
Κάποια υποκατάστατα της ζάχαρης είναι επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, με κάποια άλλα να αποτελούν ευεργετικές εναλλακτικές λύσεις.
Ειδικότερα, οι περισσότερες από τις γλυκαντικές ουσίες που υπάρχουν διαθέσιμες στην αγορά, παρασκευάζονται μέσα από χημικές διαδικασίες, οι οποίες συχνά «προικίζουν» με διάφορες παρενέργειες τα γλυκαντικά αυτά.
Άλλες εναλλακτικές γλυκαντικές πηγές όπως είναι το μέλι ή το σιρόπι σφενδάμου, παρόλο που έχουν πλεονεκτήματα για την ανθρώπινη υγεία, περιέχουν ακόμα και εκείνες μια σημαντική ποσότητα φυσικής φρουκτόζης.
Μια από τις γλυκαντικές ουσίες που συχνά «χάνεται» ανάμεσα στην σύγχυση που προκαλεί το μεγάλο αυτό θέμα της ζάχαρης, είναι η Στέβια.
Τι είναι η Στέβια;
Η Στέβια είναι ένα βότανο το οποίο ξεκίνησε να καλλιεργείται στη Νότια Αμερική, και από εκεί εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο.
Διαθέτει εκ φύσεως μια ιδιαίτερα γλυκιά γεύση που μάλιστα θεωρείται 100 με 200 φορές περισσότερο γλυκιά από την ίδια τη ζάχαρη.
Παρόλα αυτά, η Στέβια δεν μπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, το ίδιο αποτελεσματικά όπως η ζάχαρη ή άλλες γλυκαντικές ουσίες.
Η Στέβια, παρόλο που απέκτησε δημοσιότητα μόνο τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται ήδη εδώ και αρκετούς αιώνες ανά τον κόσμο ως βότανο, τόσο για τις γλυκαντικές όσο και για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες.
Η Στέβια συναντάται στη φύση με τη μορφή φρέσκων ή αποξηραμένων φύλλων, δυστυχώς όμως τα περισσότερα γλυκαντικά με βάση τη Στέβια είναι σε μορφή σκόνης, που σημαίνει ότι περνάει από επεξεργασία. Στην πραγματικότητα, τα δημοφιλή γλυκαντικά από στέβια περνούν μέσα από δεκάδες στάδια βιομηχανικής παραγωγής όπως είναι η λεύκανση και ο χημικός διαχωρισμός.
Αναλύοντας τη χημική σύσταση της Στέβια, μπορούμε να εντοπίσουμε δύο ουσίες που είναι υπεύθυνες για την γλυκύτητά της:
Rebaudioside A: αφότου απομονωθεί αυτή η ουσία από τη Στέβια, συνήθως χρησιμοποιείται για την παραγωγή κάποιου γλυκαντικού υπό τη μορφή σκόνης ή σε άλλες γλυκαντικές ουσίες. Ωστόσο, δεν αποτελεί το μοναδικό συστατικό των γλυκαντικών. Τα περισσότερα γλυκαντικά που διατίθενται στην αγορά και είναι βασισμένα στη Στέβια, περιέχουν πρόσθετα συστατικά όπως είναι η ερυθριτόλη που προέρχεται από το καλαμπόκι, η δεξτρόζη και άλλες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες.
Stevioside: ευθύνεται μόνο κατά 10% για την γλυκιά γεύση της στέβιας, και έχει την ιδιότητα να αφήνει μια πικρή γεύση στο στόμα. Όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες «πικρές» γεύσεις στη ζωή, έτσι και η συγκεκριμένη ουσία διαθέτει τις περισσότερες ευεργετικές ιδιότητες που μπορούν να αποδωθούν στη Στέβια. Ειδικότερα, σχετίζεται με μια πληθώρα πλεονεκτημάτων για την ανθρώπινη υγεία, σύμφωνα με έρευνες.
Είναι η Στέβια ασφαλής;
Για την απάντηση σε αυτή την ερώτηση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαφοροποιήσουμε τη φυσική μορφή της Στέβιας (σε ολόκληρα φύλλα) από την επεξεργασμένη της μορφή μέσα από τις διάφορες μεθόδους.
Έχοντας κάνει αυτό το διαχωρισμό, είμαστε σε θέση να απαντήσουμε πως, είτε την καλλιεργήσουμε στο σπίτι και χρησιμοποιήσουμε τα φύλλα, είτε στη μορφή αποξηραμένων φύλλων που μπορούμε να αγοράσουμε από κάποιο κατάστημα με βότανα, η κατανάλωση της Στέβιας όχι μόνο θεωρείται ασφαλής αλλά υπάρχουν και έρευνες που συνδέουν την κατανάλωσή της με αρκετά πλεονεκτήματα για την υγεία.
Όσο για την Στέβια υπό τη μορφή επεξεργασμένης σκόνης, παρόλο που διαθέτει πιστοποίηση από τον ΕΟΦ, δεν έχει ακόμα μελετηθεί επαρκώς και υπόκειται σε μια εκτενή χημική διαδικασία προκειμένου να φτάσει στην τελική της μορφή.
Τα πλεονεκτήματα της Στέβιας (στη φυσική της μορφή)
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, η Στέβια, ως φαρμακευτικό βότανο, χρησιμοποιείται ήδη εδώ και αιώνες. Παρόλα αυτά, έρευνες που αναφέρουν πλεονεκτήματα για την υγεία, ξεκίνησαν μόνο μερικά χρόνια πριν.
Μια από τις τελευταίες, χρησιμοποιώντας το Placebo Effect, κατόρθωσε να εντοπίσει πως η συχνή κατανάλωση του γλυκαντικού Στέβια μπορεί να συμβάλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε ασθενείς που παρουσιάζουν ήπιες μορφές υπέρτασης.
Μια ακόμα έρευνα, παρόλο που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, υποδεικνύει πως η Στέβια ίσως έχει την προοπτική να μειώσει τις πιθανότητες για ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων σε περιστατικά καρκίνου του μαστού.
Περισσότερες έρευνες που ακολουθούν, έχουν επίσης αποκαλύψει την προοπτική για περισσότερα πλεονεκτήματα στην υγεία όπως είναι η μείωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα και η αποφυγή εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου.
Τέλος, πολλοί από τους ανθρώπους που έχουν εντάξει τη Στέβια στο προσωπικό τους διαιτολόγιο, έχουν στην ουσία αντικαταστήσει την ζάχαρη. Συνεπώς, η αποφυγή και μόνο της κατανάλωσης κλασικής ζάχαρης, είναι ικανή να βελτιώσει σημαντικά την ανθρώπινη υγεία.
Κίνδυνοι που συνδέονται με τη Στέβια
Ακόμα και στη φυσική της μορφή, η κατανάλωση της Στέβιας θα μπορούσε να συσχετιστεί με ορισμένους κινδύνους.
Διαθέτει εκ φύσεως μια ιδιαίτερα γλυκιά γεύση που όμως, δεν επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Παρόλο που η προηγούμενη δήλωση μοιάζει να αποτελεί ευεργετική ιδιότητα που σχετίζεται με τη Στέβια, υπάρχει ένα συγκεκριμένο μειονέκτημα σε αυτή.
Το σώμα μας στην ουσία περιμένει μια αλλαγή στα επίπεδα του σακχάρου του αίματος, μετά την κατανάλωση ενός γλυκού τροφίμου. Ακριβώς για αυτό το λόγο και χωρίς να έχει αποδειχθεί κάτι, υπάρχουν επιστήμονες που πιθανολογούν πως θα μπορούσε να αποβεί στρεσσογόνο για το ανθρώπινο σώμα, να αναμένει μια αύξηση στο σάκχαρο του αίματος που ποτέ δεν έρχεται.
Η ερευνήτρια Sarah Ballantyne παρουσιάζει επίσης μερικές από τις ανησυχίες της σχετικά με το ενδεχόμενο η στέβια να μιμείται τη δράση ορισμένων ορμονών και άλλων συναφών φαινομένων που μπορεί να εμφανιστούν από την κατανάλωσή της:
Έχει αποδειχθεί, πως η χρήση γλυκοζιτών στεβιόλης (steviol glycosides) μπορούν να επιφέρουν αντισυλληπτικά αποτελέσματα τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.
Ειδικότερα, ένας συγκεκριμένος γλυκοζίτης στεβιόλης που ονομάζεται stevioside, φαίνεται να έχει ήδη παρουσιάσει αντισυλληπτικές ιδιότητες σε πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε θυληκούς ποντικούς.
Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να υπονοεί πως η Στέβια μπορεί να επιδρά στα επίπεδα των οιστρογόνων, της προγεστερόνης ή και των δύο.
Παρόλο που η μικρή και περιστασιασκή κατανάλωση της Στέβιας φαίνεται να παρουσιάζει μικρές έως μηδαμινές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η κατανάλωσή της σε καθημερινή βάση, ειδικά από εκείνους που πάσχουν από διαταραχή ορμονικής ισορροπίας ή παρουσιάζουν εξασθένιση του ανοσοποιητικό συστήματος.
Αξίζει να σημειώσουμε πως οι μοναδικές έρευνες που υπάρχουν σχετικά με το θέμα της διατάραξης της ορμονικής ισορροπίας, αναφέρουν πως θα χρειάζονταν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες του γλυκοζίτη Stevioside προκειμένου να επηρεαστούν οι ορμόνες (και το Stevioside ευθύνεται μόνο κατά 10% για τη γλυκιά γεύση της Στέβιας).
Βέβαια, το συγκεκριμένο θέμα δεν είναι τόσο ανησυχητικό, όταν πρόκειται για μέτρια με περιστασιακή χρήση.
Ωστόσο, ακόμα και έτσι, θα ήταν προτιμότερο να αποφεύγουμε την κατανάλωση της Στέβιας, σε περίπτωση που πάσχουμε ήδη από κάποιο ορμονικό σύνδρομο ή παρουσιάζουμε συμπτώματα υπογονιμότητας.
Το συμπέρασμα για τη Στέβια
Καμία μελέτη επάνω σε ανθρώπους δεν έχει αποδείξει ενδεχόμενους κινδύνους από την κατανάλωση της Στέβιας στη φυσική της μορφή. Αντιθέτως, υπάρχει μια πληθώρα ερευνών που συνδέουν τη Στέβια με ευεργετικές ιδιότητες.
Όμως, δεν υπάρχουν στοιχεία για την κατανάλωση της επεξεργασμένης Στέβιας, και όπως ισχύει με όλα τα επεξεργασμένα προϊόντα, όσο πιο μακριά είναι από τη φυσική τους μορφή, τόσο μικρότερα πλεονεκτήματα προσφέρουν και τόσο μεγαλύτερους κινδύνουν εμπεριέχουν.
Επομένως, είναι προτιμότερο να καταναλώνουμε τη Στέβια ύπο τη μορφή φρέσκων ή αποξηραμένων φύλλων και να αποφεύγουμε τα γλυκαντικά σκευάσματα που διατίθενται στην αγορά υπό τη μορφή σκόνης ή τα προϊόντα που την περιέχουν ως συστατικό (πχ. αναψυκτικά).
Παραπομπές
WellnessMama.com – ‘Is Stevia Safe or Healthy?’ Web.
