Ανάγνωση σε 4′

Οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουν ότι αν ήταν θύματα λεκτικής βίας θα το γνώριζαν. Εξάλλου, η λεκτική βία συχνά περιλαμβάνει φωνές, υποβιβασμούς, χαρακτηρισμούς με διάφορα ονόματα και υποτιμητικές συμπεριφορές. Αλλά η έρευνα έχει δείξει ότι η λεκτική βία έχει να κάνει με πολλά περισσότερα από ό,τι αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη λεκτική βία σε τακτική βάση, χωρίς καν να γνωρίζουν ότι το κάνουν.

Όταν κάποιος δέχεται επίθεση λεκτικά, ο επιτιθέμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν συνδυασμό και των δύο εμφανών μορφών κακοποίησης, όπως τον χαρακτηρισμό με ονόματα και την έκφραση απειλών, αλλά εκτός αυτών μπορεί να χρησιμοποιήσει και πιο ύπουλες μεθόδους όπως η συνεχής διόρθωση ενός ατόμου, η διακοπή του όταν μιλάει και ο υποβιβασμός του. Ακόμα και η παρατεταμένη σιωπή (silent treatment) είναι μια μορφή λεκτικής κατάχρησης. Όταν συμβαίνει αυτό, ο θύτης προσπαθεί να ελέγξει και να τιμωρήσει το θύμα αρνούμενος να του μιλήσει.

Για μερικούς ανθρώπους, ειδικά εκείνους που είτε βιώνουν λεκτική βία στο σπίτι είτε την έχουν βιώσει στην παιδική τους ηλικία, μπορεί συχνά να αγνοούν ότι είναι θύματα επειδή νιώθουν τις λεκτικές επιθέσεις σαν έναν κανονικό τρόπο επικοινωνίας. Αλλά είναι κάθε άλλο απ’ό,τι φυσιολογικό και μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες.

Ορισμός λεκτικής βίας και εκφοβισμού

Επειδή η λεκτική βία δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όσο άλλες μορφές κακοποίησης και εκφοβισμού, όπως ο φυσικός εκφοβισμός και ο σεξουαλικός εκφοβισμός, μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστεί. Αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο πραγματική. Συνήθως, η λεκτική βία συνεπάγεται κάποιο είδος λεκτικής αλληλεπίδρασης που προκαλεί σε ένα άτομο συναισθηματική βλάβη. Για παράδειγμα, όταν κάποιος είναι απολύτως επικριτικός, ενεργώντας με θυμό και χρησιμοποιώντας λέξεις για να προσπαθήσει να ελέγξει ένα άλλο πρόσωπο, αυτό χαρακτηρίζεται ξεκάθαρα ως λεκτική βία. Αυτό, με τη σειρά του, κάνει το θύμα να αμφισβητεί τον εαυτό του και αυτό που είναι. Στην πραγματικότητα, δεν είναι ασυνήθιστο το θύμα της λεκτικής κατάχρησης να αισθάνεται ανεπαρκές, ανόητο και άχρηστο.

Εάν η λεκτική επίθεση συμβαίνει σε μια σχέση ερωτική, μπορεί να είναι ιδιαίτερα συγκεχυμένη, διότι ο σύντροφος πιθανότατα δεν είναι καταχρηστικός όλη την ώρα. Ως αποτέλεσμα, όταν ο θύτης είναι γεμάτος αγάπη και ευγένεια, το θύμα μπορεί να ξεχάσει όλες τις αρνητικές συμπεριφορές. Τελικά, το θύμα καταλήγει να αγνοεί το μοτίβο της λεκτικής βίας ή να τον δικαιολογεί για τη συμπεριφορά του λέγοντας πράγματα όπως ότι ο σύντροφος έχει άγχος ή ότι περνάει μια δύσκολη περίοδο αυτή τη στιγμή.

 

Οι επιπτώσεις της λεκτικής βίας και του εκφοβισμού

Όπως κάθε άλλη μορφή κακοποίησης ή εκφοβισμού, η λεκτική βία έχει σημαντική επίδραση στα θύματα. Ως εκ τούτου, μπορεί να κληθούν να αντιμετωπίσουν μια σειρά θεμάτων, από άγχος και κατάθλιψη έως και PTSD (post traumatic stress disorder) σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που είναι θύματα λεκτικής βίας είτε στο σπίτι είτε από τους συμμαθητές τους στο σχολείο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για κατάθλιψη και άγχος ως ενήλικες.

Η λεκτική βία μπορεί επίσης να αναγκάσει το θύμα να πιστέψει πολύ αρνητικά πράγματα για τον εαυτό του, τα οποία με τη σειρά του επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή του. Μπορεί επίσης να επηρεάσει κάθε στοιχείο της ζωής του, συμπεριλαμβανομένης της ακαδημαϊκής επίδοσης, των άλλων σχέσεών του και της επιτυχίας του στη δουλειά αργότερα στη ζωή. Στην πραγματικότητα, όταν η λεκτική κατάχρηση είναι ιδιαίτερα σοβαρή, μπορεί να επηρεάσει το πώς σκέφτεται το θύμα για τον εαυτό του σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής.

Αναγνωρίζοντας τη λεκτική βία στη ζωή σας

Όσον αφορά τον φυσικό εκφοβισμό, τον εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο και τη σεξουαλική επίθεση, τα θύματα δεν αμφισβητούν αν έχουν κακοποιηθεί ή όχι. Αυτοί οι τύποι κακοποίησης είναι προφανείς. Αλλά όταν πρόκειται για λεκτική κατάχρηση, τα θύματα συχνά αμφισβητούν αν αυτά που βιώνουν είναι πραγματικά καταχρηστικά. Αναρωτιούνται επίσης αν είναι ή όχι μεγάλη υπόθεση. Παρακάτω είναι μερικές ενδείξεις ότι ένα μέλος της οικογένειας, φίλος, σύντροφος ή συνεργάτης είναι καταχρηστικός.

1. Σας καλεί με διάφορα ονόματα. Οποτεδήποτε κάποιος χαρακτηρίζει κάποιον άλλο με διάφορα ονόματα (name-calling) αυτό είναι μια μορφή λεκτικής κατάχρησης. Ακόμη και αν τα ονόματα λέγονται σε ουδέτερο τόνο, αυτό δεν είναι αποδεκτή συμπεριφορά απέναντι σε ένα άλλο πρόσωπο.
2. Χρησιμοποιεί λέξεις για να σας ντροπιάσει. Παραδείγματα περιλαμβάνουν κριτικές, σαρκαστικές ή κοροϊδευτικές λέξεις που αποσκοπούν να σας υποτιμήσουν. Αυτά μπορεί να είναι σχόλια σχετικά με τον τρόπο που εσείς ντύνεστε, μιλάτε ή σχετικά με την ευφυΐα σας. Βασικά, οποιοδήποτε σχόλιο σας κάνει να αισθανθείτε κατώτεροι ή ντροπιασμένοι για αυτό που είστε.
3. Κάνει αστεία εις βάρος σας. Συνήθως, οι προφορικά καταχρηστικοί άνθρωποι θα σας κάνουν αντικείμενο των αστείων τους. Αλλά αν εσείς δεν το βρίσκετε αστείο, τότε δεν είναι μία αβλαβής διασκέδαση. Επιπλέον, οι προφορικά καταχρηστικοί άνθρωποι συνήθως επιλέγουν αστεία που αφορούν ένα σημείο όπου αισθάνεστε ευάλωτοι ή αδύναμοι.
4. Σας υποτιμά δημόσια. Όταν κάποιος φίλος, μέλος της οικογένειας ή συνεργάτης σάς προσβάλλει δημοσίως, αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα οδυνηρό. Ο στόχος του κακοποιού είναι να σας ελέγξει, κάνοντάς σας να αισθάνεστε άσχημα για το ποιοι είστε.
5. Σας επικρίνει. Είτε γίνεται δημόσια είτε ιδιωτικά, η κριτική μπορεί να είναι επώδυνη, ιδιαίτερα αν το πρόσωπο που κάνει την κριτική το κάνει απλώς από κακία και δεν έχει καμία πρόθεση να συζητήσει εποικοδομητικά.
6. Φωνάζει, ή σας βρίζει. Κάθε φορά που κάποιος φωνάζει ή χρησιμοποιεί βρισιές εναντίον σας, αυτή είναι μια επίδειξη δύναμης και ο στόχος είναι να σάς ελέγξει και να σας εκφοβίσει σε υποβολή. Κατά συνέπεια, η συμπεριφορά αυτή είναι καταχρηστική και δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή ή να δικαιολογείται.
7. Εκφράζει απειλές. Καμία απειλή δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνεται ελαφρώς. Όταν οι άνθρωποι κάνουν απειλές, προσπαθούν να σας ελέγξουν και να σας χειραγωγήσουν. Θυμηθείτε, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να ελέγξετε κάποιον από το να τον κάνετε να φοβάται με κάποιο τρόπο.

Μία νότα αισιοδοξίας

Αν και οι επιπτώσεις της λεκτικής βίας μπορεί να είναι σημαντικές, εξακολουθεί να υπάρχει ελπίδα για τα θύματα. Στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που ένα άτομο αναγνωρίσει τη λεκτική βία στη ζωή του, μπορεί να ξεκινήσει να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με το ποιές φιλικές ή ερωτικές σχέσεις είναι υγιείς και ποιές είναι τοξικές, ψεύτικες ή καταχρηστικές. Μπορούν επίσης να μάθουν να εναντιώνονται στην λεκτική βία. Θυμηθείτε, η λεκτική βία δεν είναι απαραίτητο να αφήσει ένα μόνιμο αντίκτυπο. Με την παρέμβαση, τα θύματα μπορούν να ξεπεράσουν και να αντιμετωπίσουν τον εκφοβισμό που έχουν βιώσει.

Παραπομπές

Gordon, Sherri – Verywellmind.com – ‘How to Recognize Verbal Abuse and Bullying.’ Web.