Ανάγνωση σε 3′
Τι είναι τα μικροπλαστικά;
Μικροπλαλαστικά χαρακτηρίζονται επίσημα τα μικρά κομμάτια πλαστικού, μήκους μικρότερου από 5 mm, ή αλλιώς, στο μέγεθος ενός κόκκου από σουσάμι.
Από πού προέρχονται τα μικροπλαστικά;
Ή, πιο εύστοχα, από πού δεν προέρχονται; Αυτά τα κομμάτια πλαστικού προέρχονται από πολλές πηγές αλλά είναι όλα κατασκευασμένα από τον άνθρωπο. Τα πλαστικά αυτά, είτε είναι στους ωκεανούς ή στις υδάτινες οδούς, βαθμιαία αποικοδομούνται σε μικρότερα κομμάτια. Τα πλαστικά που καταλήγουν στη θάλασσα, στις λίμνες και στα ποτάμια, είναι σαφώς μία πηγή. Μια άλλη πηγή μικροπλαστικών είναι τα συνθετικά υφάσματα, τα οποία μπαίνουν σε πλυντήρια και μετά εισέρχονται στις αποχετεύσεις. Ορισμένα καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας είναι υπεύθυνα για ένα μέρος των μικροπλαστικών που ονομάζονται μικροσφαιρίδια.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μικροσφαιριδίων και μικροπλαστικών;
Τα μικροσφαιρίδια είναι μικροσκοπικά μόρια από πλαστικό που βρίσκονται σε καλλυντικά όπως κρέμες και οδοντόκρεμες, καθώς και υποπροϊόντα βιοϊατρικής έρευνας. Ξεκίνησαν να εμφανίζονται σε αυτά τα προϊόντα πριν από 50 χρόνια, αλλά δεν παρουσιάστηκαν στο κοινό ως κίνδυνος μέχρι το 2013, όταν οι έρευνες έδειξαν ότι εκατομμύρια από αυτά εμφανίζονται στον περιβαλλοντικό χώρο. Η πολιτεία του Maine στις ΗΠΑ ήταν ένα από τα πρώτα μέρη στον κόσμο που τα απαγόρευσαν τον Μάρτιο του 2015, και ακολούθησε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, περνώντας το νόμο Microbead Free Waters τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους επί Μπαράκ Ομπάμα. Η νέα απαγόρευση στο Ηνωμένο Βασίλείο για τα μικροσφαιρίδια μπαίνει σε ισχύ τον ερχόμενο Ιούλιο (του 2018).
Γιατί πρέπει να ανησυχούμε για τα μικροπλαστικά;
Για αρχή, κανείς δεν θέλει να τρώει πλαστικό. Αλλά το πλαστικό μετατρέπεται επίσης σε μια φιλόξενη επιφάνεια για άλλες τοξίνες, όπως τα PCBs (Polychlorinated biphenyls) με τα οποία και συνδέονται. Ένα ψάρι που καταναλώνει πλαστικό σε αυτή τη μικροσκοπική μορφή μπορεί να περάσει στην τροφική αλυσίδα, και να φτάσει στο πιάτο μας. Η επίδραση της κατάποσης των μικροπλαστικών στον άνθρωπο μελετάται, αλλά δεν έχουν ακόμη εξαχθεί συμπεράσματα.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα προϊόντων ευρείας χρήσης που ευθύνονται για το νέο φαινόμενο-απειλή για την ανθρώπινη υγεία:
1. Πλαστικό στο στόμα μας
Τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας που περιέχουν μικροπλαστικά, όπως η οδοντόκρεμα, αντιπροσωπεύουν μία από τις συνηθέστερες χρήσεις μικροπλαστικών στην καθημερινότητά μας.
2. ‘Καθαρίζοντας’ το πρόσωπό μας με πλαστικό
Ορισμένα καλλυντικά προϊόντα μπορεί να περιέχουν τόσο πλαστικό, όσο και το πλαστικό που υπάρχει στην ίδια τη συσκευασία τους, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες. Τα προϊόντα απολέπισης καθημερινής χρήσης πολύ συχνά περιέχουν μικροπλαστικά, τα οποία στη συνέχεια ξεπλένονται και μπαίνουν στους σωλήνες αποχέτευσης του σπιτιού μας.
3. Πλαστικό στο πιάτο μας
Μέσω των λυμάτων, τα μικροπλαστικά φθάνουν στους ωκεανούς, όπου εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω του ζωοπλαγκτού. Το 2017, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 25% των θαλάσσιων ψαριών που ελέγχηκαν στις αγορές της Ινδονησίας και της Καλιφόρνιας είχαν πλαστικές ίνες στα έντερά τους. Η έρευνα εξακολουθεί να υπολείπεται ως προς το αν η κατανάλωση μικροπλαστικών μέσω ψαριών βλάπτει την ανθρώπινη υγεία.
4. Πλαστικό στο αλάτι μας
Διάφορες μελέτες που δημοσιεύθηκαν το 2017 έδειξαν ότι μικροπλαστικά έχουν επίσης βρεθεί σε θαλάσσιο αλάτι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Κίνα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πάντως, αν λάβουμε υπόψη πώς το πλαστικό αντιπροσωπεύει το 60 έως 80% των συνολικών θαλασσίων αποβλήτων, και ότι έως και 12 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς.
5. Φορώντας πλαστικό
Εκτός από τα μικροπλαστικά στα προϊόντα υγιεινής, τα συνθετικά υφάσματα απελευθερώνουν επίσης μια τεράστια ποσότητα μικροσκοπικών πλαστικών ινών σε λύματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα συνηθισμένο πλυντήριο 6 κιλών με ρούχα από ακρυλικά υφάσματα (όπως οι ‘αφράτες’ κουβέρτες) παράγει πάνω από 700.000 μεμονωμένες ίνες. Τα συνθετικά υφάσματα αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των μικροπλαστικών στους ωκεανούς.
6. Πλαστικό από τις ρόδες των οχημάτων μας
Τα ελαστικά των οχημάτων αποτελούν επίσης κύρια πηγή απελευθέρωσης μικροπλαστικών στο περιβάλλον. Τα ελαστικά είναι κατασκευασμένα από συνθετικά πολυμερή αναμεμιγμένα με καουτσούκ, τα οποία φθείρονται με την χρήση. Αυτό απελευθερώνει μικροπλαστικά που είτε τα παίρνει ο άνεμος, είτε ξεπλένονται με τη βροχή. Νορβηγοί και Σουηδοί ερευνητές συμφωνούν ότι μια μεγάλη αναλογία σωματιδίων που βρέθηκαν στη θάλασσα προέρχεται από ελαστικά αυτοκινήτων.
7. Πλαστικό στο νερό της βρύσης
Μικροπλαστικά βρέθηκαν επίσης στο νερό της βρύσης. Σε μια ανάλυση δειγμάτων νερού βρύσης από χώρες σε όλο τον κόσμο, πάνω από το 80% ήταν μολυσμένο με κάποια ποσότητα πλαστικών ινών. Εάν υπάρχουν μικροπλαστικά και στο νερό της βρύσης, είναι πιθανό να υπάρχουν και σε άλλα βασικά τρόφιμα, όπως το ψωμί.
Κάποτε
Κάποτε ξέραμε ότι το πλαστικό μολύνει το περιβάλλον μας. Τώρα ξέρουμε ότι σιγά-σιγά αυτό το πλαστικό επιστρέφει σε εμάς και μάς βλάπτει. Το πιθανότερο είναι να έχουμε ήδη μικροπλαστικά μέσα στο σώμα μας. Είναι πολύ σημαντικό να δούμε αν στο αίμα μας κυκλοφορούν μικροπλαστικά γιατί περιέχουν ουσίες που διαταράσσουν την ενδοκρινική λειτουργία μας προκαλώντας σοβαρές διαταραχές. Οι έρευνες για την επίδραση των μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ακόμη σε εμβρυϊκό στάδιο, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα.
Οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο όμως έχουν ήδη ευαισθητοποιηθεί γύρω από το θέμα και περνάνε νέους νόμους που έχουν σκοπό να αντιμετωπίσουν και να μετριάσουν το φαινόμενο. Το σίγουρο είναι ότι θα ακούσουμε πολλά γύρω από τα μικροπλαστικά στα επόμενα χρόνια και καλό είναι να ευαισθητοποιηθούμε και προσωπικά, προσπαθώντας να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να μειώσουμε την κατανάλωσή μας σε πλαστικό – στον βαθμό που μπορούμε.
Παραπομπές
- Pols, Mary. Pressherald.com – ‘What you need to know about microplastics.’ Web.
- Deutsche Welle, Dw.com – ‘Microplastics: Our daily companions.’ Web.
- Scmp.com – ‘Microplastics might already be inside us all: Volvo Ocean Race warns of ‘chemical burden’ coming from waste littering the seas.’ Web.
