Ανάγνωση σε 3′
Είσαι σε μία σχέση. Ξεκινά υπέροχα, αλλά σύντομα εντιμετωπίζεις έναν κυκεώνα από κριτική και μικροεπιθέσεις από τον σύντροφό σου. Αρχίζεις να αμφισβητείς τον εαυτό σου. Δεν είσαι σίγουρη/ος για το τί είναι πλέον πραγματικό. Προσπαθείς πιο σκληρά για να κάνεις τα πράγματα να λειτουργήσουν, αλλά τίποτα δεν βοηθά. Η κριτική συνεχίζεται. Νιώθεις σαν να τρελαίνεσαι.
Αλλά δεν είσαι τρελή/ός. Ο σύντροφός σου σε χειραγωγεί ψυχολογικά και αυτό είναι μία μορφή συναισθηματικής κακοποίησης.
Σύμφωνα με το PsychologyToday: «Το gaslighting (όπως αποκαλείται αυτός ο ψυχολογικός πόλεμος) είναι μια μορφή επίμονης χειραγώγησης και πλύσης εγκεφάλου που κάνει το θύμα να αμφιβάλλει για τον εαυτό του και τελικά να χάσει την αίσθηση αντίληψης, ταυτότητας και αυτοεκτίμησης».
Μία στενή φίλη μου παντρεύτηκε κάποιον που ήταν ειδικός στο gaslighting. Την επισκέφτηκα για μια εβδομάδα και τον είδα να διαλύει την αυτοπεποίθησή της σε σημείο δακρύων. Εκείνη την εβδομάδα, την ονόμασε τρελή, μπερδεμένη και ανώριμη – όλα παρουσία μου. Τη ρώτησα για τη συμπεριφορά του πολλές φορές, αλλά την απέρριψε σαν να μην ήταν τίποτα το σημαντικό. Η καρδιά μου ράγιζε βλέποντάς το. Αυτή η λαμπρή, καταξιωμένη γυναίκα ήταν πεπεισμένη ότι δεν ήταν πολύ έξυπνη και σίγουρα δεν ήταν τόσο έξυπνη όσο ο σύζυγός της. Ένα βράδυ, καθίσαμε για δείπνο. Εκείνη και εγώ μιλούσαμε για πολιτική όταν ο σύζυγός της μας διέκοψε και είπε «Είστε και οι δύο στον κόσμο σας. Δεν ξέρετε καν για τι μιλάτε. “
Όταν άρχισε να μας εξηγεί το γιατί, από την αρρενωπή του οπτική γωνία, τον έκοψα, λέγοντας: “Δεν χρειάζεται να μου εξηγήσεις τίποτα. Μη διστάσεις να κλείσεις το στόμα σου αν δεν συμφωνείς μαζί μου.” Χτύπησε το χέρι του με περιφρόνηση και έφυγε από το δωμάτιο.
Η φίλη μου έμεινε μαζί του για 10 χρόνια πριν τελικά τον χωρίσει.
Το gaslighting λειτουργεί ύπουλα επειδή, στην αρχή, είναι δύσκολο να καταλάβεις ακριβώς τι συμβαίνει – ειδικά εάν είσαι γυναίκα. Ως γυναίκες, είμαστε πάντα έτοιμες να “βολέψουμε” τους συντρόφους μας. Μεγαλώσαμε με την πεποίθηση ότι πρέπει να εξομαλύνουμε τα πράγματα όσο μπορούμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το gaslighting μπορεί να μην ερμηνεύεται άμεσα σαν συναισθηματική κακοποίηση. Αντ ‘αυτού, πείθουμε τον εαυτό μας ότι πρέπει απλώς να δουλέψουμε πιο σκληρά στη σχέση μας. Παραβλέπουμε τα συναισθήματά μας.
Η ψυχολογική χειραγώγηση μπορεί να ξεκινήσει με κάτι τέτοιο:
Ο σύντροφός σου σε αποκαλει συνεχώς ηλίθια/ο. Του λες ότι είναι επώδυνο και του ζητάς να σταματήσει να το λέει. Λέει ότι είσαι πολύ ευαίσθητη/ος. Ως αποτέλεσμα αυτής της ανταλλαγής, αμφισβητείς τα συναισθήματά σου. Μήπως είσαι πράγματι πολύ ευαίσθητη/ος; Μήπως πρέπει να προσπαθήσεις να είσαι πιο δυνατή/ος; Είσαι πραγματικά ηλίθια/ος; Αντί να εμβαθύνεις στη συμπεριφορά του συντρόφου σου, κατηγορείς τον ευατό σου.
Το gaslighting συνεχίζεται.
Ίσως λέει ότι είσαι τρελή ή δεν ξέρεις για τι πράγμα μιλάς. Ίσως το παίζει σαν να μπερδεύεται με αυτό που του λες. Πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι προσπαθεί να παρακάμψει τις ανησυχίες σου απορρίπτοντάς τις και να σε παραπλανήσει. Θέλει να πιστεύεις ότι είσαι το πρόβλημα. Κάθε φορά που θέτεις ερωτήσεις σχετικά με τη συμπεριφορά του, τις αγνοεί. Ίσως ο σύντροφός σου να λέει, “Γιατί τα κάνεις όλα τόσο υπερβολικά;” Ή “Πρέπει να ηρεμήσεις.”
Αυτή είναι η στιγμή που εμείς οι γυναίκες προσπαθούμε να κάνουμε τη σύγκρουση να εξαφανιστεί. Είμαστε καλές στο να ζητάμε συγγνώμη ακόμα κι αν δεν κάναμε τίποτα λάθος. Έχουμε μάθει ότι το να λέμε συγγνώμη κάνει τα πάντα καλύτερα. Θέλουμε απλώς να φύγει η ένταση και είμαστε πρόθυμες να αναλάβουμε την ευθύνη προκειμένου να γίνει αυτό. Θα συγχωρήσουμε τον σύντροφό μας αν μπορέσουμε να επαναφέρουμε έτσι στο status quo – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι είμαστε πληγωμένες και δυσαρεστημένες. Μην κοροϊδεύεις τον εαυτό σου. Τα συναισθήματά σου είναι έγκυρα και εάν ο σύντροφός σου δεν αναγνωρίζει αυτά τα συναισθήματα, τότε αυτός είναι το πρόβλημα, όχι εσύ. Δεν χρειάζεται να ξέρεις ότι σε χειραγωγεί ψυχολογικά. Απλά πρέπει να αναγνωρίσεις πώς αισθάνεσαι και να παραδεχτείς στον εαυτό σου ότι τα συναισθήματα αυτά δεν αντιμετωπίζονται στη σχέση σας. Δεν μπορείς να κάνεις τον σύντροφό σου να σε ακούσει. Μπορείς μόνο να του εξηγήσεις πώς αισθάνεσαι. Αν αγνοήσει αυτά τα συναισθήματα, είναι καιρός να ρίξεις μια σοβαρή ματιά στη σχέση σου και αν αξίζει να τη σώσεις.
Πρέπει επίσης να μείνεις σε επαφή με τα συναισθήματά σου. Μην αφήσεις τον σύντροφό σου να σου υπαγορεύει ποιά θα έπρεπε να είναι τα συναισθήματά σου. Προσπαθεί να σε κάνει να αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου και να αμφισβητήσεις τις επιλογές σου. Θέλει να πιστέψεις ότι όλα θα ήταν εντάξει αν εσύ άλλαζες. Προσπαθεί να σε πείσει ότι μόνο εσύ είσαι το πρόβλημα στη σχέση, όχι αυτός. Αλλά αυτό απλά, δεν είναι αλήθεια.
Οι υγιείς σχέσεις απαιτούν επικοινωνία, συμβιβασμό και σεβασμό – όλες τις ιδιότητες που δεν πληρούνται στο gaslighting. Ρώτα τον εαυτό σου εάν, όταν εσύ και ο σύντροφός σου συζητάτε ένα ζήτημα, αισθάνεσαι ότι ακούει; Ακούει αυτά που λες ή σε διακόπτει και απορρίπτει τις ανησυχίες σου; Εάν είσαι η μόνη/ος που συμβιβάζεται σε μια προσπάθεια να λειτουργήσει η σχέση, σκέψου πώς αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι. Η σχέση δεν θα λειτουργήσει ποτέ εάν είσαι η μόνη/ος που το προσπαθείς.
Lecia Michelle, ‘My Friend Was The Victim Of Gaslighting By Her Partner For 10 Years And Didn’t Realize It’ – ScaryMommy.com
